Ο Ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Πρόληψη

Μιχάλης Γαβράς, Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Η έννοια της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η οποία περιλαμβάνει την πρόληψη, καθορίστηκε το 1978 με τη διακήρυξη της Άλμα-Άτα.
Επίσης, είναι πλέον αποδεκτό από όλους ότι «Οι μεγαλύτεροι εχθροί για την υγεία δεν είναι τα μικρόβια, οι ιοί και ο καρκίνος αλλά η φτώχεια, η άγνοια και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο» (Δημ. Τριχόπουλος, 1982).
Σκοπός κάθε συστήματος υγείας είναι η διασφάλιση και η βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού μέσω της πρόληψης, της περίθαλψης και της θεραπείας, ενώ τα ΕΣΥ δημιουργήθηκαν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες υγείας των πολιτών και όχι μόνο των ασθενών, μέσω των Κέντρων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.



Σύμφωνα όμως με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο κύριος όγκος των δαπανών αφορά τη νοσοκομειακή περίθαλψη και όχι την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την πρόληψη. Το 1977 η νοσοκομειακή περίθαλψη απορροφούσε το 51,2% των δημόσιων δαπανών, η πρωτοβάθμια περίθαλψη το 17,6%, το 1991 τα νούμερα αυτά διαμορφώθηκαν σε 63,5% και 14,2% αντίστοιχα.

Υπάρχει λοιπόν επιτακτική ανάγκη για αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ προληπτικής και θεραπευτικής ιατρικής με αντίστοιχη αποκατάσταση της χρηματοδότησης.

Η Πρόληψη εκφράζει τις προσπάθειες των λειτουργών υγείας να προλάβουν την εκδήλωση νόσων και ασθενειών και τις συνέπειές τους για το άτομο, την κοινωνία και το περιβάλλον μέσω προγραμμάτων προαγωγής της υγείας, δηλαδή με την αγωγή υγείας, την βελτίωση του τρόπου διαβίωσης και την πρόληψη.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο καταλληλότερος φορέας να υλοποιήσει προγράμματα πρόληψης. Συγκεκριμένες παθήσεις που πλήττουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού και προκαλούν μεγάλο κόστος σωματικό, οικονομικό και ψυχικό, όπως ο νεανικός διαβήτης, ο διαβήτης των υπερηλίκων, ο καρκίνος του προστάτη, ο καρκίνος του μαστού και του τραχήλου της μήτρας, το μεταβολικό σύνδρομο (δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία, διαταραχή γλυκόζης), η οστεοπόρωση και η υπέρταση, αποτελούν για μας παθήσεις-στόχους για την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης.

Οι παραπάνω δράσεις πλαισιωμένες από δράσεις αγωγής υγείας, συμβάλλουν αποφασιστικά στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης ή επιδείνωσης νόσου στους δημότες, που αποτελούν τον ορισμό αλλά και τον στόχο της πρόληψης.

Γίνεται φανερό πως κανένα κρατικό μόρφωμα, καμιά δημοσιουπαλληλικού τύπου κρατική υπηρεσία, κανένας άλλος φορέας, εκτός από την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι τόσο κοντά στον πολίτη που να μπορεί να εφαρμόσει με αξιοπιστία και φιλικότητα, τέτοιες πολιτικές, αναδεικνύοντας έτσι την μοναδικότητά της σε αυτόν τον ρόλο.

Ιατρεία και πολυϊατρεία μπορούν να λειτουργήσουν πολλοί, ασφαλιστικοί, κρατικοί φορείς και ιδιώτες. Προληπτική αγωγή υγείας κανείς άλλος από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Αντιστρέφοντας θα μπορούσαμε να πούμε πως : Η πρόληψη, αποτελεί τον κυριότερο λόγο ύπαρξης υπηρεσιών υγείας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.